06.09.2020 Co trzeba wiedzieć o dostępie do informacji publicznej? Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym

Źródło: pixabay.com

Zgodnie z polską Konstytucją obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Precyzyjne uregulowania są opisane w ustawach.

W tym artykule dowiesz się wszystkich informacji związanych z informacją publiczną, które będą Ci potrzebne podczas startu w Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym! Zachęcamy do udziału w pełnym kursie olimpijskim, dzięki któremu awans do finału znajdzie się w zasięgu ręki. Po zakończonej lekturze sprawdź na czym polega nasz kurs!

Od razu trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie: czym jest informacja publiczna? Na podstawie wielu lat praktyki można uznać, że jest to ogół informacji dotyczących władzy publicznej, wydatkowania funduszy publicznych i realizacji zadań publicznych (np. budowy dróg, szpitali, wywozu odpadów). Zaliczyć do tej grupy należy również informacje, które są w posiadaniu władzy publicznej, a nie zostały przez nią wytworzone.

Informacja publiczna dotyczy wyłącznie sfery faktów, a nie opinii czy ocen dokonywanych przez władze. Ponadto nie należy uznać za informację publiczną dokumentów o charakterze wewnętrznym (regulaminów, zasad organizacji pracy, poleceń służbowych, wewnętrznych notatek, planów pracy urzędników).

Najlepiej podać kilka przykładów informacji publicznej. Należą do niej: faktury, umowy cywilnoprawne z podmiotami zewnętrznymi, koszty usług zlecanych przez dany podmiot czy instytucję, projekty budowlane, na podstawie których wydano decyzję administracyjną, informacje o liczbie wydanych zezwoleń albo liczbie wniosków w danej sprawie i wiele, wiele innych.

Informacja publiczna – jak ją uzyskać?

Źródło: bip.gov.pl

Pierwsze kroki należy skierować do Biuletynu Informacji Publicznej. Jest to specjalna strona internetowa,  którą znaleźć można m.in. na witrynach urzędów miast i gmin czy ministerstw i innych urzędów oraz instytucji państwowych. Część informacji umieszczania jest bezpośrednio w BIP i dostęp do nich otrzymuje każdy użytkownik. Czasem są tworzone osobne strony internetowe, gdzie można znaleźć pożądane treści. Możliwe jest również udostępnienie informacji w siedzibie danego urzędu czy instytucji, ale w dobie powszechnej cyfryzacji to coraz rzadsza praktyka.

Gdy jednak informacja, którą chce się uzyskać, nie jest ogólnodostępna, to przysługuje prawo złożenia wniosku o dostęp do informacji publicznej. Powinien być on rozpatrzony bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia. Jeśli jednak urzędnik, ze względu na charakter zadania,  potrzebuje więcej czasu, żeby je sfinalizować, to powinien o tym odpowiednio wcześniej poinformować.

Informacja publiczna – co zawiera taki wniosek? 🧐

Źródło: pixabay.com

We wniosku należy wskazać, jakie informacje chce się uzyskać i ewentualnie w jakiej formie. Ma prawo zrobić to każdy obywatel, nie trzeba pokazywać dokumentów ani motywować swojej prośby. Można też skorzystać z ogólnodostępnych formularzy albo przykładowych wzorów wniosków. Zasadniczo dostęp do informacji publicznej nie wiąże się z kosztami dla wnioskodawcy.

Warto poświęcić nieco uwagi precyzyjnemu sformułowaniu swoich żądań. Przyspieszy to całą procedurę i uniemożliwi instytucji przeciąganie sprawy. Czasem niestety ma to miejsce, ponieważ nie wszystkie podmioty są skłonne do szybkiego informowania obywateli. Może być również tak, że informacje wymagają specjalnego przygotowania, które wiąże się ze znacznymi kosztami i pracą wielu osób, bo na przykład konieczne jest przygotowanie analizy albo zestawienia statystycznego. Wtedy należy również wykazać szczególny interes publiczny, który stoi za uzyskaniem takiej wiedzy.

Zdarzają się też sytuacje, w których obywatel otrzymuje odmowę udzielenia informacji publicznej. Może się tak stać ze względu na ochronę danych osobowych, prawa do prywatności, tajemnicy państwowej, służbowej, skarbowej czy też ze względu na wspomniany wyżej wewnętrzny charakter informacji.  Odmowa następuje w formie decyzji administracyjnej i można się od niej odwołać do organu wyższego stopnia.

Uzyskanie informacji publicznej nie zalicza się do rzeczy trudnych czy skomplikowanych. Niewielu ludzi wie jednak, jak podejść do tego problemu albo w ogóle nie mają świadomości, że takie prawo im przysługuje. Działalność państwa powinna być bacznie obserwowana przez obywateli. Korzystanie z przywileju dostępu do informacji publicznej stanowi jeden z najważniejszych sposobów kontroli działalności tych jednostek, które wykonują rozmaite zadania w imieniu państwa.

Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym to świetna droga na wymarzone studia – na kierunkach prawniczych, związanych z dziennikarstwem, ale nierzadko również ekonomicznych! Mamy nadzieję, że po lekturze tego wpisu zagadnienie informacji publicznej nie będzie już dla Was niewiadomą! Po więcej opracowań, skryptów oraz prezentacji i próbnych arkuszy olimpijskich zapisz się na jedyny w Polsce kurs do Olimpiady Wiedzy o Polsce o Świecie Współczesnym!

Autor tekstu: Tymoteusz Brzeziński