19.03.2023 Jaki jest przebieg finału Olimpiady Historycznej?
Udział w finale stanowi sam w sobie wielkie osiągnięcie. Wiąże się z wieloma ułatwieniami w rekrutacji na studia, a także jest niezwykłym przeżyciem i godnym ukoronowaniem przygody z historią. To także największe wyzwanie dla wszystkich olimpijczyków.
Choć nie ma tu już przegranych i o nikim, kto dotarł do finału, nie można powiedzieć, że wraca „na tarczy”. Pragnących przywieźć do domu prestiżowy tytuł laureata czeka konieczność wykazania się wysokimi umiejętnościami i szczegółową wiedzą. Sprawdź, jak wygląda finał Olimpiady Historycznej!
Źródło: www.unsplash.com
„Szczegółowa wiedza” oznacza w tym przypadku informacje wymagane od studentów historii na poziomie licencjackim. Nie powinno to jednak brzmieć groźnie.
W niniejszym artykule przyjrzymy się formule, zasadom i przebiegowi etapu centralnego. Powiemy też o tym, w jaki sposób przygotowywać się do finału, aby zwyciężyć. Dodatkowo przekażemy także jak nauka z Indeksem w Kieszeni ułatwia sięganie po najwyższe laury.
Finał Olimpiady Historycznej – najważniejsze informacje
Eliminacje centralne odbywają się w pierwszej połowie kwietnia, zwykle w drugi weekend miesiąca. Do wzięcia udziału uprawniona jest każdorazowo setka najlepszych uczestników etapów okręgowych Olimpiady Historycznej. Każdy okręg dysponuje z góry określoną liczbą miejsc w finale. Progi punktowe mogą się znacząco różnić między województwami. Prawdą jest też, że ze względu na charakter eliminacji okręgowych (tylko jeden temat pracy pisemnej na każdą epokę) istotną rolę odgrywa czynnik losowy. Tak czy inaczej dwa pierwsze etapy Olimpiady dość skutecznie wyłaniają setkę wybitnych pasjonatów Klio, zaliczających się do absolutnej czołówki wśród polskich licealistów.
Gdzie odbywa się finał Olimpiady Historycznej?
Tradycyjnym miejscem odbywania się zawodów trzeciego etapu jest Gdańsk. Pierwszego dnia, czyli w piątek, uczestnicy zostają zakwaterowani w hotelu „Dwór Prawdzica”. Ktokolwiek miał okazję podziwiać jego starodawny wystrój i stanąć pod licznymi zdobiącymi ściany obrazami, szybko przyzna, że to idealne miejsce na finał właśnie tego konkursu. Zjeżdżający się z całej Polski olimpijczycy zwykle podróżują wspólnie w gronie reprezentantów swoich okręgów. Koszty podróży (czyli zwykle biletów pociągowych) zwraca zawsze Komitet Główny – jest to zastrzeżone w regulaminie.
Dodatkowe informacje
Komitet zapewnia również wyżywienie w hotelowej restauracji – warto z niego skorzystać, bo „Prawdzic” jest ośrodkiem o naprawdę wysokim standardzie. Oczywiście nie brakuje takich, którzy wolą w wolnym czasie zerwać się ze wspólnych posiłków.
Wolnego czasu jest sporo (program nie jest napięty) i każdy może zdecydować sam, jak go spędzi. Nie ma mowy o szkolnej atmosferze – jest za to duża swoboda i świetne towarzystwo pasjonatów historii. Nie brakuje stresu i nauki na ostatnią chwilę, co oznacza ślęczenie z nosem w książkach późno w nocy. Można też wskazać sporo okazji do nawiązania nowych znajomości i toczenia pasjonujących dyskusji na plaży. Jednym słowem – przygoda.
Finał Olimpiady Historycznej – praca pisemna
Źródło: www.unsplash.com
Pierwszym zadaniem, przed którym postawieni zostają finaliści, jest napisanie w ciągu trzech godzin pracy pisemnej na jeden z sześciu tematów odpowiadających pięciu epokom i tematyce parlamentarnej. Jest to więc dokładnie taka sama formuła co na etapie okręgowym – z tą różnicą, że uczeń nie może już wybrać dowolnego tematu, lecz jest związany epoką zadeklarowaną we wcześniejszej ankiecie. To akurat nie stanowi problemu – próba przygotowania się do finału z kilku różnych epok byłaby karkołomnym zadaniem, które raczej należy odradzać.
Tematyka pracy pisemnej na finale Olimpiady Historycznej
Tematyka prac bywa bardzo różna i trudno ją przewidzieć. Zakres tematyczny, podobnie jak na zawodach okręgowych, jest bardzo szeroki, co pozwala podejść do podanych zagadnień na kilka różnych sposobów i wykazać się zdolnościami „historycznego” myślenia oraz analizy na dużą skalę, a nie tylko streszczania faktów. Przykładowo tematy w 2021 roku były następujące:
STAROŻYTNOŚĆ • Status i rola kobiety w świecie Greków i Rzymian.
ŚREDNIOWIECZE • Jagiellonowie w Europie w latach 1386-1492.
NOWOŻYTNOŚĆ • Od konfederacji barskiej do sejmu grodzieńskiego – oblicza patriotyzmu.
XIX WIEK • Rola Wielkiej Brytanii w Europie w XIX w.
XX WIEK • Lata 1953-1968 – stracone nadzieje Europy Środkowej?
HISTORIA PARLAMENTARYZMU • Parlament w konstytucjach II Rzeczypospolitej
Zdarzają się zarówno tematy z historii Polski, jak i z historii powszechnej, bardziej złożone i dające pole do interpretacji oraz polegające w większym stopniu na zreferowaniu danego wycinka dziejów. Choć istnieją zagadnienia powtarzające się szczególnie często (jak w nowożytności tematyka związana z reformacją i relacjami RON z sąsiadami, a w XIX w. Napoleon i postawy Polaków wobec zaborców), to nie ma miejsca w tym artykule na to, by poddawać je dogłębnej analizie (robimy to w większym stopniu na kursach Indeksu w Kieszeni). Warto natomiast zwrócić uwagę na ciekawy trend.
Zdarza się, że tematy prac na etapie centralnym nawiązują do okrągłych rocznic obchodzonych w danym roku. Tak było np. w 2017 roku, gdy temat z nowożytności brzmiał Polityczne i społeczne skutki reformacji w Europie w XVI–XVII w.. W 2018, gdy była nim Wojna trzydziestoletnia i jej następstwa dla Europy, a z XX wieku Walka o granice państwa polskiego po I wojnie światowej. Choć niczego nie można być pewnym, warto upewnić się, czy na dany rok nie przypada w Waszej epoce jakaś ciekawa rocznica.
Finał Olimpiady Historycznej – interpretacja źródła i część ustna
Drugim zadaniem, które zgodnie z harmonogramem ma się już odbyć w Gdańsku w dzień po przyjeździe (sobota), będzie interpretacja źródła. Jest to dla wielu finalistów nowe doświadczenie – z tego rodzaju zadaniem nie musieli się mierzyć na poprzednich etapach. Polega ono na przeczytaniu tekstu źródłowego (lub zestawu źródeł) z danej epoki. Następnie należy odpowiedzieć na zestaw dołączonych pytań, na co dawano dotychczas do 60 minut.
Źródło: www.unsplash.com
Interpretacja źródła
Często – choć nie zawsze – nie zostanie ujawniona tożsamość źródła i jednym z zadań będzie jego zidentyfikowanie. Wśród innych pytań znajdą się takie wymagające bardzo konkretnej odpowiedzi (np. podania daty powstania źródła albo nazwisk opisanych w tekście postaci), jak i pozwalające na bardziej rozległą wypowiedź czy też wprost wymagające dokonania własnej uargumentowanej oceny. Niektóre pytania dotyczyć będą stricte zawartości samego źródła – informacji, które można z niego wyczytać. Łącznie takich pytań jest kilka, zwykle sześć.
Ze względu na różnorodność tekstów źródłowych dla poszczególnych epok nie ma miejsca w tym ogólnym artykule na bliższą analizę ich treści. Bywają to fragmenty traktatów pokojowych, listów, kronik, prac myślicieli czy różnego rodzaju politycznych manifestów i proklamacji. Warto tylko zaznaczyć, że mimo ich różnorodności, w większości wypadków nie jest konieczna znajomość samych tekstów, by je rozpoznać. Często wybierane są one w taki sposób, aby inteligentny uczestnik zawodów był w stanie zidentyfikować źródło na podstawie zbieżności jego treści z ogólną wiedzą o określonych ważnych wydarzeniach. Pomimo tego warto zapoznać się z dostępnymi w bibliotekach zbiorami najważniejszych tekstów źródłowych z poszczególnych epok. Na pewno okaże się to pomocne.
Egzamin ustny
Ostatnim zadaniem (wyznaczanym tradycyjnie na niedzielę) jest egzamin ustny, dobrze już znany wszystkim finalistom. Jego formuła pozostaje podobna co wcześniej. Losowany jest zestaw pytań, następuje chwila na przygotowanie, po czym uczestnik otrzymuje czas na dłuższą wypowiedź na każdy z tematów. Przerywana jest ona pytaniami ze strony komisji, bardziej lub mniej „drążącymi” w zależności od składu osobowego…
Najważniejsza zmiana względem etapu okręgowego to brak pytania spoza wybranej epoki. Jako finalista odpowiadać będziesz na dwa pytania ze swojej specjalności. Zazwyczaj po jednym z historii Polski i z historii powszechnej, jeżeli wybrana epoka to umożliwia. To ogromne ułatwienie, jeśli chodzi o przygotowania. Cały okres między styczniem a kwietniem można poświęcić już tylko temu wycinkowi dziejów, który najbardziej nas fascynuje, i nauczyć się go na naprawdę najwyższym poziomie.
Trzecie pytanie dotyczyć będzie którychś z wybranych i wcześniej zadeklarowanych ośmiu lektur. Akurat z tą częścią egzaminu nie powinien mieć problemu nikt, kto rzeczywiście przeczytał zadeklarowane pozycje książkowe. To dobra okazja, by wywrzeć na komisji jak najmilsze „ostatnie wrażenie”. To ważne, jeśli nasza ocena po dwóch „głównych” pytaniach wciąż się waha.
Finał Olimpiady Historycznej – wyniki
Wyniki ogłoszone zostają uroczyście w poniedziałek rano, na zakończenie Olimpiady. W trakcie, gdy będziecie w napięciu oczekiwać na werdykt Komitetu Głównego. Usłyszycie parę wystąpień, być może zobaczycie paru polityków (w 2021 ceremonia odbywała się zresztą w Sejmie). Ogólnie rzecz biorąc – ranga i prestiż wydarzenia będą podkreślone na każdym kroku. A kiedy usłyszycie na odczytywanej liście laureatów swoje nazwisko, będziecie mogli po raz pierwszy od kilku dni pozwolić sobie na pełen satysfakcji całkowity spokój ducha.
Jak oceniani są uczestnicy?
Za każdą część zmagań zostaniecie ocenieni w skali od 2 do 6. Oceny te następnie przeliczone zostaną na punkty zgodnie z tabelą zawartą w regulaminie (interpretacja źródła ma mniejszą wagę niż pozostałe dwie części). Tytuł laureata otrzymują wszyscy, którzy uzyskali co najmniej 74 punkty na 100 możliwych. Nie ma zatem określonego procenta uczestników, który „przechodzi” – próg punktowy jest jednolity dla wszystkich. Mimo że oceny wystawia się biorąc pod uwagę ogólny poziom w danym roku, upraszcza to zadanie. Wszystko zależy od Was, nie występuje indywidualna rywalizacja na tym samym poziomie co na okręgu.
Dlaczego warto zdobyć wysoki wyniki na Olimpiadzie Historycznej?
Laureaci przyjmowani są na większość kierunków humanistycznych i społecznych. W szczególności na kierunki typu prawo, historia, archeologia, filozofia, w przypadku wyższych miejsc także na MISH, na wszystkich uniwersytetach w Polsce, z pominięciem postępowania rekrutacyjnego. Mogą także liczyć na atrakcyjne nagrody rzeczowe oraz korzyści finansowe jak stypendium rektora na pierwszym roku studiów bądź nagrody od szkoły albo samorządu lokalnego.
Czeka ich także szereg prestiżowych wyróżnień, a sam tytuł laureata jest cennym życiowym osiągnięciem, które może okazywać się przydatne nawet po latach. Zarówno laureaci, jak i finaliści zwolnieni są z rozszerzonej matury z historii i automatycznie otrzymują wynik 100 %. Warto jednak wspomnieć, że pozycja finalistów wzrosła na skutek pandemii – po odwołaniu finału w 2020 roku niektóre uczelnie zdecydowały się przyznać im wyższe uprawnienia. Pamiętajcie, by dokładnie sprawdzić zakres ulg w postępowaniu rekrutacyjnym na uczelniach, na których zamierzacie studiować.
W jaki sposób praca z Indeksem w Kieszeni ułatwia przygotowanie do finału OH?
Źródło: www.unsplash.com
Nauka z IwK to także możliwość korzystania z licznych doświadczeń innych olimpijczyków. Przez lata analizowania pracy uczniów dobrze poznaliśmy, jakie strategie przynoszą na Olimpiadzie efekt i z chęcią przekazujemy tę wiedzę dalej.
Zgodnie z opracowaną przez nas formułą przygotowań przekazywaniu samej wiedzy merytorycznej poświęcamy okres do etapu okręgowego. Przed etapem finałowym sytuacja się zmienia. Kładziemy nacisk na indywidualne potrzeby uczniów, skupiając się na ćwiczeniach umiejętności jak pisanie prac pisemnych, na rozszerzaniu wiedzy z wybranych tematów. Czasem także na szczegółach faktograficznych, czasem na analizie wielkich procesów historycznych i ich wzajemnych związków oraz powtarzaniu materiału słabiej opanowanego oraz poznawaniu i analizowaniu tekstów źródłowych.
Kompleksowe materiały dydaktyczne
W ramach kursu udostępniamy uczniom dedykowaną bazę materiałów, w skład których wchodzą m.in. prezentacje multimedialne, karty pracy, automatycznie sprawdzające się testy. Uczniowie mają możliwość zwrócenia się do mentora w dowolnej sprawie o dowolnej porze.
Przed każdym etapem duży nacisk kładziemy na umiejętności, które będą równie ważne jak sama wiedza. Olimpiada Historyczna jest o tyle specyficzna, że nie ma na niej zadań testowych. Z tego względu przykładamy wagę do techniki formułowania dłuższych wypowiedzi pisemnych i ustnych, w tym pod presją czasu. Nasi uczniowie otrzymują zawsze bardzo rozbudowane, indywidualne wskazówki do każdej przygotowanej próbnej pracy.
Finał Olimpiady Historycznej – podsumowanie
Warto odnotować, że finał Olimpiady może zmienić swój przebieg, jeżeli sytuacja pandemiczna będzie się zaostrzać. W takim wypadku należy spodziewać się odwołania walnego finału w Gdańsku i wprowadzenia trybu „rozproszonego” albo zgoła zdalnego. Należy jednak mieć nadzieję, że do tego nie dojdzie. Dużej rangi wydarzenie, jakim zawsze był stacjonarny finał OH w Gdańsku-Jelitkowie, ma swoją samoistną wartość.
Olimpiada Historyczna to wspaniały konkurs, znakomicie spełniający misję popularyzacji historii i dający szansę poznać wielu pasjonatów Klio z całego kraju. Każdy, kto dotarł do finału, znalazł się już w gronie osób, które osiągnęły bardzo wiele. Oczywiście mało kto chciałby poprzestawać tylko na tym. Kursy Indeksu w Kieszeni przygotowujące na finał Olimpiady Historycznej pomagają w uzyskiwaniu najwyższych wyników.
Najlepsi, którzy przywiozą do domu upragnione tytuły laureatów, mogą liczyć na wiele benefitów, o których pisaliśmy już wyżej. Zostawmy je jednak. Indeks na wymarzone studia jest wielką nagrodą, ale kto wie, czy nie większą jest sama satysfakcja z bycia jednym z najlepszych, jeśli nie najlepszym aspirującym historykiem swojego rocznika. Dla pasjonata kochającego historię i swoją epokę trudno o większy zaszczyt. Drodzy uczestnicy finału, powodzenia! I trzech ocen celujących!
