Potoczna definicja argumentu z pewnością jest znana każdemu. Tego pojęcia każdy z nas używa w codziennej komunikacji. Dysponujemy nawet związanymi z tym słowem frazeologizmami – argument można chociażby wytrącić komuś z ręki. Jednak jeżeli interesuje Cię Olimpiada Literatury i Języka Polskiego dla Szkół Podstawowych, to sama potoczna definicja nie wystarczy. Pogłębiona argumentacja na pewno ułatwi przygotowania – dowiedz się o niej więcej!
Jakość argumentacji przedstawionej przez ucznia w wypracowaniu stanowi istotne kryterium oceny. W regulaminie Olimpiady jest ona wymieniania zaraz po rzeczowości, czyli zgodności z tematem, oraz spełnieniu wszystkich wymogów zawartych w poleceniu. Oznacza to, że zrozumienie istoty argumentacji jest kluczowe dla sukcesu w tym konkursie. Poniżej spróbuję więc przybliżyć problem, którym jest pogłębiona argumentacja i przekazać Ci niezbędną wiedzę na jego temat.
www.pexels.com
Szukając znaczenia jakiegoś słowa, zazwyczaj sięgamy do słownika. Warto więc sprawdzić, co ta wiedzodajna ,,księga’’ ma do powiedzenia w kwestii wskazanej powyżej. Internetowy Słownik Języka Polskiego PWN wskazuje na następujące możliwości rozumienia wymienionego pojęcia:
Zacznijmy… od końca. Czwarta definicja związana jest z matematyką, w związku z czym nie będzie nam potrzebna. Podobnie trzecia, ponieważ odnosi się do logiki. Chociaż te dziedziny wprost nas nie interesują, to jednak warto zwrócić uwagę na pole skojarzeń, jakie wyznaczają. Argument to coś jasnego, precyzyjnego, klarownego i zgodnego z zasadami logicznego myślenia.
Drugie znaczenie dotyczy pewnego zjawiska wydawniczego, które coraz rzadziej występuje we współczesnych publikacjach. Stąd też również do niego nie będziemy przywiązywać większej wagi. Z tych rozważań wynika zatem, że argument w Twoim przypadku to przede wszystkim „fakt lub twierdzenie przytaczane dla uzasadnienia lub obalenia jakichś tez lub decyzji”.
Teza w tym przypadku wynika najczęściej wprost z tematu wypracowania. Musi on być związany z określonym zagadnieniem, przedstawionym szerzej lub węziej, w zależności od sposobu językowego ujęcia danej kwestii. Co to oznacza w praktyce? Powiemy o tym więcej w dalszej części tekstu.
Często drogą prowadzącą do najlepszego zrozumienia określonej kwestii jest poddanie przykładu dogłębnej analizie. Tak też postąpimy w niniejszym przypadku. Przyjrzyjmy się przykładowemu tematowi, który wystąpił na zawodach jednej z poprzednich edycji Olimpiady:
„Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Jak rozumieją zasadę solidarności literaccy przyjaciele z różnych powieści?
Temat ten składa się z cytatu, w którym być może rozpoznajesz jedne z najsłynniejszych słów padających w powieści Aleksandra Dumasa Trzej muszkieterowie. Ponadto występuje w nim pytanie, które z jednej strony wyznacza obszar Twoich poszukiwań, a z drugiej od razu zawęża go od strony formalnej. Zwróć uwagę, że pojawia się w nim termin „powieść”, odsyłający do określonego gatunku literackiego. Oznacza to, że nie mógłbyś się w tym przypadku odwołać np. do opowiadania albo utworu poetyckiego.
Relacja tezy i tematu bywa czasem trudna do uchwycenia. W przypadku takiego tematu jak powyższy, odpowiedź jest akurat prosta – teza będzie możliwie ogólna, szeroka i otwierająca różne drogi myślenia na postawione w temacie pytanie. Mogłaby brzmieć następująco:
Solidarność między ludźmi związanymi ze sobą emocjonalnie przybierać może różne kształty, zmienne w zależności od czasów oraz okoliczności. Niewątpliwie jednak zawsze oznacza ona dążenie do uzyskania jakiejś formy wspólnoty z tymi, na których naprawdę nam należy.
Powyższa teza stanowi pewną formę odpowiedzi na pytanie sformułowane w temacie, ale jest na tyle ogólna, że nie wyklucza właściwie żadnych argumentów ani też określonych przykładów literackich.
www.freepik.pl
Nieraz jednak sformułowanie tezy wypracowania bywa trudniejsze. Chociażby wówczas, gdy temat został sformułowany w formie zdania oznajmującego. W takiej sytuacji teza jest niczym innym jak pewnym uzupełnieniem tematu, co często wiąże się z wyjaśnieniem bądź zinterpretowaniem zawartej w nim myśli. Posłużmy się kolejnym przykładem:
Dialogi i spory międzypokoleniowe. Przedstaw różne formy relacji młodych bohaterów literackich z dorosłymi.
W tym przypadku teza, obecna we wstępie do wypracowania, mogłaby przybrać następujący kształt:
Różnica wieku to coś znacznie donioślejszego niż odmienna data urodzenia odnotowana w państwowych dokumentach. To również, a może przede wszystkim, odmienne doświadczenia czy inne realia społeczne i historyczne. Każde pokolenie patrzy na świat z różnych perspektyw, które czasem bywają podobne, a czasem nie do pogodzenia.
Teza w omówionym powyżej przypadku stanowi pewne rozwinięcie wątku zasygnalizowanego w temacie. Wskazuje, jakie mogą być potencjalne przyczyny łatwości bądź trudności w nawiązywaniu kontaktów między reprezentantami różnych generacji. Zarazem jednak nazywa je w sposób na tyle ogólny i niesprecyzowany, że nie zamyka żadnej z możliwych dróg argumentowania.
Większość uczniów uważa, że sformułowanie tezy w przypadku tematu wypracowania wyrażonego w formie zdania twierdzącego jest trudniejsze niż wtedy, gdy występuje w nim pytanie. Jeśli również należysz do tego grona, to z pewnością pocieszająca będzie dla Ciebie informacja, że tematy w formie zdania pytającego występują na Olimpiadzie nieporównywalnie częściej niż te drugiego rodzaju.
Nie zawsze Olimpijczycy dostatecznie dobrze zdają sobie sprawę z tego, że teza jest niezbędnym ogniwem spajającym temat wypracowania oraz argumentację. Dzieje się tak dlatego, że temat stanowi właściwie dopiero coś na kształt instrukcji czy drogowskazu pokazującego, czym powinieneś się zająć w swojej pracy. Zaś postawienie tezy daje Ci już bardziej uchwytne punkty odniesienia. Co to oznacza?
Dobra teza cechuje się tym, że jest konkretniejsza niż polecenie do wypracowania, bo zaznacza już przynajmniej, w jakim kierunku będzie zmierzał Twój wywód. Podczas jej tworzenia powinieneś się równolegle zastanawiać nad tym, jakimi argumentami będziesz mógł ją poprzeć oraz jakie przykłady literackie przywołasz.
Tutaj pojawia się dobra okazja do tego, aby na jeszcze inny niż dotychczas sposób określić naturę argumentu. Jego rolą jest doprecyzowanie stanowiska sformułowanego w tezie, ukazanie jego złożoności. Wyobraź sobie sytuację, w której ktoś właśnie przeczytał tezę Twojego wypracowania i zadał Ci pytanie: „Dlaczego tak sądzisz?”. Udzielona przez Ciebie odpowiedź to nic innego jak argument.
Wszystkie przywołane jak dotąd sposoby rozumienia tego, czym jest pogłębiona argumentacja, nie wykluczają się wzajemnie – wręcz przeciwnie, wspierają się i wzajemnie naświetlają, co powinno Ci ułatwić lepsze zrozumienie tego kluczowego zagadnienia. Jeśli chcesz się dowiedzieć jeszcze więcej na temat argumentu, to skorzystaj z oferowanego przez nas kursu, na którym przyglądamy się tej sprawie, uwzględniając wszystkie detale.
W regulaminie Olimpiady pada określenie pogłębiona argumentacja. Oba te słowa wymagają dalszej eksplikacji. Czym bowiem różni się argument od argumentacji? Najprościej rzecz ujmując, argumentacja składa się z kilku argumentów. To jednak nie wszystko. Pogłębiona argumentacja powinna być w miarę możliwości uporządkowana i spójna, co oznacza, że kolejne przytaczane argumenty powinny pozostawać w określonych związkach logicznych z poprzednimi.
Nieco enigmatyczne jest również określenie pogłębiona argumentacja. Z jednej strony jest to całkiem obrazowa i działająca na wyobraźnię metafora, z drugiej zaś cechuje się wieloznacznością i trudno ją przełożyć na język konkretów, a więc w Twoim przypadku wypracowania, które będziesz musiał napisać. Chcąc nieco lepiej przybliżyć sens tego określenia, można posłużyć się następującymi charakterystykami:
Nadarza się okazja, aby przypomnieć kolejną bardzo ważną kwestię – argumentu nigdy nie można traktować jako tożsamego z przykładem! Nie jest on jeszcze związany wprost z żadnym dziełem literackim, stanowi raczej samodzielną myśl, a zarazem uszczegółowienie tezy. Nie ulega jednak wątpliwości, że powinien on poruszać taki wątek, który pozwoli następnie sięgnąć po adekwatny utwór literacki w celu przedstawienia egzemplifikacji danego poglądu.
www.freepik.pl
Problem argumentacji to jedynie niewielki wycinek zagadnień związanych z wypracowaniem na Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego dla Szkół Podstawowych. Sztuką jest odpowiednie ulokowanie argumentu w strukturze pracy, zadbanie o ciągłość myśli w ramach całej argumentacji, a także właściwe dobieranie przykładów pochodzących z literatury.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na wskazane powyżej tematy, a także sprawdzić swoje umiejętności w praktyce, pisząc samodzielnie wypracowanie i oddając je do sprawdzenia wykwalifikowanemu mentorowi, to skorzystaj z oferowanych przez nas kursów przygotowujących do Olimpiady dla Szkół Podstawowych. Z pewnością dowiesz się tam wszystkiego, co niezbędne, aby odnieść sukces w tym konkursie!
Strona przygotowana przez Zyskowni.pl