Indeks w Kieszeni

Kategorie

Kategorie

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - co musisz o niej wiedzieć na Olimpiadę Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym?

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – co warto wiedzieć na Olimpiadzie Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym?

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – kto i kiedy może ją złożyć? Na podstawie jakiego dokumentu? Właśnie na te pytania odpowiemy w dalszej części artykułu. Jednak obejmuje on tylko niewielki wycinek zagadnień związanych z międzynarodową ochroną praw człowieka. Zachęcamy do zajrzenia na podstronę dedykowaną kompleksowemu przygotowaniu do Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym, aby dowiedzieć się więcej.


Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - kto, gdzie i kiedy może ją złożyć?

www.pexels.com


Ochrona Praw Człowieka w Europie


Jedną z podstaw europejskiego systemu ochrony praw człowieka jest Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (w skrócie: Europejska Konwencja Praw Człowieka). Umowę międzynarodową podpisano w 1950 roku. Wyznaczyła ona nowe standardy w zakresie ochrony praw człowieka w Europie.

Konwencja gwarantuje szereg praw i wolności, które dodatkowo rozszerzono w latach późniejszych. Szczególnie warto wskazać na prawo do życia (art. 2 EKPCz), zakaz tortur (art. 3), wolność słowa (art. 10), ale również na prawo do rzetelnego procesu sądowego (art. 6), czy też prawo do skutecznego środka odwoławczego (art. 13).

Interesująca wydaje się również problematyka kary śmierci. Sama Konwencja, która weszła w życie w 1953 roku, nie regulowała tego problemu. Trzydzieści lat później w Protokole dodatkowym nr 6 zakazano kary śmierci w czasie pokoju. Natomiast Protokół dodatkowy nr 13 z 2002 roku wprowadził całkowity zakaz kary śmierci. Każde państwo-strona Konwencji, które chciało związać się tymi zapisami, musiało ratyfikować powyższe Protokoły.

Wkład Rady Europy w europejski system ochrony praw człowieka

Funkcjonowanie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka to w znaczącej mierze zasługa działalności Rady Europy. Każde państwo, które chce przystąpić do tej organizacji międzynarodowej, musi przystąpić do Konwencji i związać się jurysdykcją Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Polska w latach przynależności do bloku państw komunistycznych z oczywistych względów nie była członkiem Rady Europy. Sytuacja zmieniła się po transformacji ustrojowej. Europejska Konwencja Praw Człowiek została ratyfikowana przez nasz kraj 19 stycznia 1993 roku. To właśnie od tej daty normy zawarte w umowie międzynarodowej są skuteczne wobec obywateli Polski, którzy mogą się na nie powoływać.

Szczególną rolę w europejskim systemie ochrony praw człowieka pełnią mechanizmy kontroli przestrzegania przez państwa zapisów Konwencji. Najważniejszym z nich jest powołany pod koniec lat 60. XX wieku Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu. W skład organu sądowniczego wchodzi 47 sędziów, po jednym z każdego państwa członkowskiego Rady Europy. Wybierani są na nieodnawialne 9-letnie kadencje. Muszą cieszyć się przymiotami bezstronności i niezawisłości. Nie reprezentują interesów swoich państw, nie mogą również przyjmować żadnych instrukcji czy też sugestii.


Czego może dotyczyć skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?

www.pexels.com


Co powinna zawierać skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?


Każdy obywatel państwa-strony Europejskiej Konwencji Praw Człowieka ma prawo złożyć skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jednakże istnieje szereg warunków, które należy spełnić, aby skarga została rozpatrzona. Warto przyjrzeć się im dokładniej. Złożenie skargi jest możliwe tylko wtedy, gdy doszło do naruszenia jednego z praw gwarantowanych w Konwencji (przykładowo: EKPCz nie zawiera praw socjalnych, należących do tzw. II generacji praw człowieka, zatem niemożliwe jest dochodzenie ich na tej drodze).

Kto może wnieść skargę?

Skargę może wnieść pojedyncza osoba, grupa osób lub nawet organizacja pozarządowa. Kluczowe jest, aby skarżąca strona była równocześnie ofiarą danego naruszenia. Nie można wnosić skarg w imieniu społeczeństwa ze względu na ważny interes publiczny. Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka nie służy również do rozwiązywania prywatnych sporów. Prawa skarżącego musiały ograniczyć lub naruszyć organy władzy publicznej, aby dana sprawa kwalifikowała się do złożenia wniosku o jej rozpatrzenie.

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest mechanizmem dodatkowym w zakresie dochodzenia swoich uprawnień. Przed wniesieniem skargi należy wyczerpać wszystkie środki odwoławcze dostępne w kraju.

Ochrona praw człowieka przed ETPCz ma charakter uzupełniający i powinna być wykorzystywana gdy organy krajowe (np.: sądy) nie radzą sobie z gwarantowaniem przestrzegania praw w Konwencji. W polskim systemie prawnym przyjmuje się za wystarczające rozstrzygnięcie prawnie wiążące. W postępowaniach sądowych będzie to prawomocny wyrok. Zasadniczo nie ma potrzeby korzystania z nadzwyczajnych środków odwoławczych przewidzianych w Polsce.

Wytyczne dla wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Skarga musi być złożona w terminie 6 miesięcy od otrzymania ostatecznego rozstrzygnięcia. Przekroczenie tego terminu będzie wiązać się z odrzuceniem skargi przez ETPCz. Sprawa przedstawiona w skardze nie może być uprzednio rozpatrzona przez żaden innych organ międzynarodowy. Tak samo niemożliwe jest ponowne złożenie skargi w tej samej sprawie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Wniesienie skargi jest bezpłatne, a wnosi się ją drogą pocztową. Należy określić stan faktyczny sprawy, poinformować o środkach odwoławczych, które miały w tej sprawie miejsce, wskazać jakie prawa z EKPCz zostały złamane i koniecznie się podpisać. Niedopuszczalna jest skarga anonimowa. Na wstępnym etapie nie ma obowiązku sporządzenia skargi przez profesjonalnego pełnomocnika (np.: adwokata lub radcę prawnego) – można sporządzić ją samodzielnie.

Europejski Trybunał Praw Człowieka w I etapie bada opisane powyżej przesłanki formalne skargi. Jeśli są one spełnione, to następnie przechodzi się do rozpatrzenia sprawy. Na tym etapie konieczna jest już pomoc adwokata lub radcy prawnego. ETPCz będzie w I kolejności próbował doprowadzić do ugody pomiędzy skarżącym a państwem.

Gdy nie przyniesie to rezultatu następuje merytoryczne rozpatrzenie sprawy polegające na sprawdzeniu, czy rzeczywiście w tej konkretnej sprawie doszło do naruszenia praw zawartych w Konwencji. ETPCz może przyznać skarżącemu zadośćuczynienie od państwa w formie pieniężnej. Musi do tego jednak uznać, że prawo skarżącego uległo naruszeniu. Wyrok Trybunału nie unieważnia jednak krajowych decyzji, ani nie zmienia przepisów prawnych, na podstawie których podjęto taką krzywdzącą dla skarżącego decyzję.


Jak działa skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?

www.pexels.com


Skarga na przewlekłość postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka


Z danych statystycznych wynika, że najwięcej skarg napływa z Rosji, Ukrainy i Turcji. Przeciwko Polsce rocznie składanych jest ponad 1000 skarg. Istotnym problemem, który od lat pojawia się w skargach przeciwko Polsce, jest przewlekłość (naruszenie najczęściej art. 6 i 13 EKPCz). Oznacza to nieuzasadnione, długotrwałe prowadzenie postępowania przed sądem lub organami administracji.

Trybunał wielokrotnie w sprawach przeciwko Polsce zwracał uwagę na istnienie przewlekłości postępowań spowodowanej uwarunkowaniami prawnymi czy też systemowymi. Szczególnie widoczne jest w to w sytuacjach, gdy skarżący nie przyczynili się swoimi decyzjami do opóźnień, złożyli wszystkie wymagane dokumenty, czy też wyczerpali krajowe środki umożliwiające przyspieszenie rozpatrywania ich spraw.

W przypadku sprawy związanej z przewlekłością obowiązuje pewien wyjątek od zasady ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy przez organy krajowe. Złożenie skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w pewnych przypadkach, jest możliwe przed wydaniem prawomocnego wyroku czy ostatecznej decyzji. Dzieje się tak, jeżeli dana sprawa jest prowadzona w kraju przewlekle i nie ma perspektyw na to, aby taki stan uległ zmianie. Należy w takim wypadku po prostu opisać całą sytuację, wskazać na znaczenie przewlekłości i jej długość oraz przedstawić jakie podjęło się środki, aby jej zaradzić. Prawdopodobne jest wtedy, że Trybunał przystąpi do rozpatrywania takiej sprawy.

Przedstawione powyżej informacje mają również zwrócić uwagę na znaczenie spełnienia wszystkich formalnych kryteriów. Niestety, brak ich spełnienia powoduje odrzucenie skargi bez zapoznania się ze sprawą. Popełniając błędy skarżący de facto pozbawia się tego instrumentu prawnego, który może poprawić jego sytuację.

Nasz artykuł pomógł Ci lepiej zrozumieć europejski system ochrony praw człowieka? Jeżeli tak, to koniecznie zapoznaj się z kursem przygotowującym do Olimpiady Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym stworzonym przez Indeks w Kieszeni.

Zapisz się do naszego newslettera, aby być na bieżąco z nowościami i wydaniami.

Subskrybując, zgadzasz się z naszą Polityką Prywatności i wyrażasz zgodę na otrzymywanie aktualizacji od naszej firmy.
Zapisz się do naszego newslettera, aby być na bieżąco z nowościami
i wydarzeniami.
Subskrybując, zgadzasz się z naszą Polityką Prywatności i wyrażasz zgodę na otrzymywanie aktualizacji od naszej firmy.
© 2024 Indeks w Kieszeni. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Strona przygotowana przez Zyskowni.pl