24.09.2023 5 sił Portera – co musisz wiedzieć startując w Olimpiadzie Przedsiębiorczości?
Jednym z głównych obszarów tematycznych na Olimpiadzie Przedsiębiorczości jest zarządzanie, w którego ramach przedsiębiorcy i menedżerowie angażują się w analizę mikrootoczenia podmiotu, którym kierują. Mikrootoczenie od makrootoczenia odróżnia występowanie sprzężeń zwrotnych. Mówiąc więc prościej i zrozumiale – elementem mikrootoczenia firmy jest każde zdarzenie, które oddziałuje na firmę, ale również firma ma wpływ na nie. Gdy mówimy o makrootoczeniu, to mamy na myśli czynniki, których firma nie jest w stanie kreować. Są zatem od niej niezależne. W tym artykule przeanalizujemy jedną z najbardziej popularnych koncepcji analizy mikrootoczenia, zwanego inaczej otoczeniem bliższym, jaką jest metoda pięciu sił Portera.
Źródło: www.unsplash.com
Wprowadzenie do metody pięciu sił Portera
Jej inna nazwa to model Portera i, jak nietrudno się domyślić, została opisana właśnie przez Michaela E. Portera, znanego ekonomistę, doradcę, badacza, nauczyciela i wykładowcę oraz autora sporej liczby publikacji książkowych. Jego model pozwala ocenić występujące zagrożenia i szanse firmy w danym sektorze poprzez ocenę następujących elementów:
– konkurencji między organizacjami wewnątrz sektora,
– pozycji i siły klientów,
– pozycji i siły przetargowej dostawców,
– zagrożenia ze strony nowych konkurentów,
– zagrożenia ze strony produktów substytucyjnych.
Sektor natomiast rozumiany jest jako grupa przedsiębiorstw wytwarzających produkty lub dostarczających usługi o podobnym znaczeniu. Poniższa grafika stanowi wizualizację tej koncepcji:
Jakie elementy mogą wchodzić w skład pięciu sił Portera?
Poniżej wypisaliśmy najbardziej typowe składowej każdej z pięciu sił:
– Siła dostawców: stopień koncentracji sektora dostawcy, uzależnienie jakości produktu od jakości wyrobu dostawcy, niepowtarzalność wyrobu dostawcy, łatwość i niski koszt zmiany dostawcy, duży udział dostawcy w tworzeniu zysku nabywcy, możliwość podjęcia przez dostawcę produkcji wyrobu finalnego, ostrość walki konkurencyjnej w sektorze dostawców,
– Siła oddziaływania klientów: stopień koncentracji sektora odbiorcy, uzależnienie jakości produktu od jakości wyrobu dostawcy, niepowtarzalność wyrobu, łatwość i niski koszt zmiany dostawcy przez klienta, duży udział dostawcy w tworzeniu zysku klienta, możliwość podjęcia przez klienta produkcji wyrobu finalnego, ostrość walki konkurencyjnej w sektorze klientów,
– Groźba pojawienia się nowych konkurentów: wysokość barier wejścia do sektora, atrakcyjność sektora, wiek sektora,
– Groźba pojawienia się substytutów: wysokość barier wejścia do sektora, atrakcyjność sektora, wiek sektora, szybkość zmian technologii,
– Konkurencja wewnątrz sektora: liczba konkurentów, struktura udziałów w rynku, mapa grup strategicznych.
Jakich zadań dotyczących pięciu sił Portera można spodziewać się na Olimpiadzie Przedsiębiorczości?
Przykładowe zadanie 1:
Wysokość barier wejścia do sektora to składnik której z pięciu sił Portera?
– Konkurencji wewnątrz sektora;
– Groźba pojawienia się nowych konkurentów;
– Siła oddziaływania klientów;
– Siła oddziaływania dostawców.
Komentarz: Poprawna odpowiedź to B – liczba nowych konkurentów w sektorze będzie bezpośrednio związana z tym, na ile łatwo mogą oni rozpocząć w nim działalność.
Przykładowe zadanie 2:
Która z poniższych nie jest jedną z pięciu sił Portera?
– Groźba pojawienia się produktów substytucyjnych;
– Groźba pojawienia się produktów komplementarnych;
– Konkurencja wewnątrz sektora;
– Siła oddziaływania klientów.
Komentarz: Poprawna odpowiedź to B – produkty komplementarne z reguły wspomagają sprzedaż wyrobu związanego z tym rodzajem pokrewieństwa zamiast ją pogarszać. Stąd też prawdopodobieństwo pojawiania się ich nie jest analizowane i nie może być analizowane w tej metodzie.
Przykładowe zadanie 3:
Metoda pięciu sił Portera nie posłuży do analizy:
– otoczenia bliższego;
– mikrootoczenia;
– strategicznej przedsiębiorstwa;
– w formie socjogramu.
Komentarz: Poprawna odpowiedź to: D. Analiza strategiczna przedsiębiorstwa to najszerszy z podanych terminów, w skład którego wchodzi analiza mikrootoczenia i makrootoczenia. Warto dla porządku zwrócić uwagę, że analiza mikrootoczenia i analiza otoczenia bliższego to wyrażenia równoznaczne. Analiza w formie socjogramu z kolei pozwala na przyjrzenie się relacjom interpersonalnym wewnątrz przedsiębiorstwa.
Źródło: www.unsplash.com
Podsumowanie – czy metoda pięciu sił Portera jest przydatna na Olimpiadzie Przedsiębiorczości?
Odpowiedź na powyższe pytanie jest zdecydowanie twierdząca! Zagadnienie to stanowi jeden z tzw. „klasyków olimpijskich” i powtarza się, w różnej formie, na przynajmniej co drugiej edycji Olimpiady Przedsiębiorczości. Chociażby dlatego warto powtórzyć ten temat. Oprócz zastosowania w zadaniach zamkniętych i otwartych na arkuszu możesz skorzystać z niej również podczas drugiej części zawodów okręgowych. Dodatkowo podczas etapu zadań sytuacyjnych możesz użyć tej koncepcji chociażby w celu zobrazowania swojego rozwiązania. Innymi słowy: wiedza na temat pięciu sił Portera na pewno Ci się przyda. Z resztą diagram ją obrazujący będzie atrakcyjnym uzupełnieniem nie tylko Waszej kartki oddawanej do Komisji, ale również flipchartu.
Warto jednak pamiętać, że pięć sił Portera to tylko jedna z wielu koncepcji analizy mikrootoczenia, w skład której wchodzą jeszcze:
– analiza interesariuszy,
– krzywa doświadczenia,
– analiza luki sektorowej,
– analiza grup strategicznych,
– wykresy przyczynowo-skutkowe,
– Balanced Scorecard.
Podsumowując: wiedza na temat pięciu sił Portera jest niezbędna dla osoby startującej w Olimpiadzie i musi zostać odpowiednio utrwalona, zwłaszcza dlatego, że często dotyczą jej pytania. Dlatego nie zwlekaj i zacznij powtarzać już teraz. Omówienie wszystkich powyższych oraz całej reszty koncepcji wymaganych podczas startu w Olimpiadzie Przedsiębiorczości znajdziesz w naszym kursie dedykowanym kompleksowemu przygotowaniu do tej olimpiady. Kurs jest prowadzony przez zwycięzców i laureatów najwyższych miejsc poprzedniej edycji!
