Matura z chemii to jeden z najważniejszych egzaminów dla uczniów liceów i techników o profilu przyrodniczym i ścisłym. Egzamin w 2025 roku odbył się 16 maja o godzinie 9:00 i trwał 180 minut, a za rozwiązanie wszystkich zadań można było uzyskać maksymalnie 60 punktów. Arkusz zawierał 29 zadań, obejmujących zagadnienia z chemii nieorganicznej, organicznej i fizycznej.
Najważniejsze informacje, których dowiesz się z tego artykułu:
Podchodzisz do matury z chemii za rok? Wszystko, co musisz wiedzieć o tym egzaminie znajdziesz na naszej stronie: Matura z chemii – informacje.
Uczniowie otrzymali dwa wykresy: zależność szybkości reakcji od stężenia pojedynczego substratu oraz od sumy stężeń dwóch reagentów. Trzeba było wyznaczyć wykładniki rządów reakcji (m i n) poprzez analizę nachylenia linii na wykresie, a następnie obliczyć stałą szybkości reakcji w warunkach odniesienia. Na koniec poproszono o wyliczenie szybkości reakcji przy stężeniu substratów odbiegającym o 25 % od wartości bazowych. Wieloetapowy tok rozumowania i przejście od wykresu do równania szybkości – a potem do obliczeń – sprawiły, że to zadanie było jednym z najtrudniejszych na arkuszu.
Zadanie 15: dla mieszaniny letniego LPG (60 % propanu, 40 % butanu) trzeba było obliczyć ilość wydzielonej energii przy spaleniu 1 dm3 gazu. Wymagało to:
Zadanie 16: analogiczne obliczenia dla „zimowego” LPG (80 % propanu, 20 % butanu) i porównanie obu wyników. Wielość kroków i konieczność zaplanowania całej ścieżki obliczeń stanowiła poważne wyzwanie, zwłaszcza że uczniowie często mylą jednostki (J/mol i J/kg).
Dwustopniowa reakcja obejmowała:
Uczniowie musieli:
Wielu zdających miało problem z uwzględnieniem redoksowej natury bromowania i jednoczesnym zachowaniem konfiguracji stereochemicznej.
Pomimo niskiej punktacji (1 pkt), zadanie wymagało odróżnienia czterech monosacharydów oraz prawidłowego przyporządkowania form α i β. Uczniowie musieli:
Zadanie składało się z dwóch części:
Kluczowe trudności: prawidłowe dobranie półogniw, a także określenie kierunku zachodzenia reakcji na każdym z półogniw.
Każde z tych zadań wyróżniało się wieloetapowością, koniecznością przejścia od teorii do praktycznej analizy danych i wysokim stopniem abstrakcji. To właśnie one zdecydowały o tym, że matura z chemii 2025 była jednym z najtrudniejszych egzaminów rozszerzonych.
Źródło: www.unsplash.com
W zadaniu 22 poproszono o przewidzenie stereochemii produktu – czy powstanie mieszanina racemiczna, czy czysty enancjomer – co wymagało znajomości mechanizmu ataku nukleofilowego oraz pojęcia „tworzenia asymetrycznego węgla”.
Poza standardowym odczytem potencjałów z tablic, uczniowie musieli zaprojektować ogniwo galwaniczne z elektrodami platynowymi zanurzonymi w różnych roztworach. Zadanie 14.2 wymagało określenia kierunku zachodzenia reakcji chemicznej, a następnie interpretacji wyniku w kontekście charakteru roztworu. Ten typ zadania pokazuje, jak teoretyczna elektrochemia przenika do rzeczywistych zastosowań, np. w ogniwach paliwowych czy pH-metrii.
W oparciu o wzór strukturalny cząsteczki ICl3 uczniowie musieli narysować pełny model VSEPR, uwzględniając pary elektronowe niewiążące i wiążące, a następnie opisać kąt między wiązaniami. Ponadto egzamin żądał uzasadnienia, dlaczego geometria nie jest idealnie trygonalna, lecz zdeformowana przez dodatkowe pary wolne. Ten element wizualno-przestrzenny odróżniał arkusz 2025 od poprzednich, gdzie rzadziej pojawiały się zadania wymagające trójwymiarowego myślenia.
Każde z tych zadań wnosi unikalny, praktyczny lub interdyscyplinarny wymiar do egzaminu, zmuszając zdających do łączenia wiedzy teoretycznej z umiejętnościami analitycznymi oraz zastosowania chemii w kontekstach realnych.
Źródło: www.unsplash.com
W kolejnych latach można spodziewać się dalszego wzrostu liczby zadań, które wymagają jednoczesnego wykorzystania umiejętności z chemii nieorganicznej, organicznej i fizykochemii. Egzamin będzie coraz silniej koncentrował się na podejściu holistycznym, w którym analiza reakcji, bilans energetyczny oraz interpretacja mechanizmów muszą być realizowane w jednym ciągu rozumowania.
Rośnie liczba zadań, w których zamiast gotowych równań pojawiają się fragmenty raportów laboratoryjnych, tabele pomiarowe czy zdjęcia układów doświadczalnych. Uczniowie będą musieli nie tylko przeprowadzić obliczenia, ale również poprawnie zinterpretować wyniki pomiarów, ocenić wiarygodność danych oraz zaproponować modyfikacje procedury, co zbliża maturę do rzeczywistej pracy naukowej.
W arkuszach będą pojawiać się coraz częściej zagadnienia dotyczące syntez przyjaznych dla środowiska, katalizatorów heterogenicznych, procesów z użyciem odnawialnych surowców i analizy cyklu życia produktów. Egzamin stanie się platformą popularyzacji koncepcji chemii zrównoważonego rozwoju.
Widać początkowe sygnały zapożyczenia elementów symulacji komputerowych. Zadania z modelami przestrzennymi molekuł, obliczeniami energii wiązań czy przewidywaniem właściwości związków za pomocą prostych algorytmów. To przygotowuje uczniów do pracy z nowoczesnymi programami chemicznymi.
Trend pokazuje, że coraz ważniejsza będzie klarowna, ścisła forma wypowiedzi: uzasadnienia odpowiedzi, opisy mechanizmów i wniosków muszą być precyzyjne, z użyciem poprawnej terminologii chemicznej. Umiejętność pisania będzie oceniana równie mocno jak poprawność merytoryczna.
W przyszłych arkuszach warto spodziewać się większej liczby pytań o procesy biochemiczne (metabolizm, enzymy, synteza biomolekuł) oraz analizę związków farmaceutycznych. Elementy medyczne (np. kinetyka leków, mechanizmy inhibitora) znajdą się na pograniczu chemii i biologii.
Podsumowując, matura z chemii w kolejnych latach będzie coraz bardziej wymagać od zdających zarówno szerokiej wiedzy teoretycznej, jak i zaawansowanych umiejętności praktycznych, analitycznych i komunikacyjnych. Przygotowując się do egzaminu, warto rozwijać nie tylko warsztat chemiczny, ale również umiejętność interpretacji danych, kreatywne myślenie oraz zdolność do syntetycznego formułowania wniosków.
Źródło: www.unsplash.com
Przestrzeganie powyższych wskazówek pozwoli Ci nie tylko opanować materiał, ale przede wszystkim wykształcić umiejętności niezbędne do samodzielnej analizy i twórczego rozwiązywania problemów chemicznych. Zależy Ci na kompleksowym przygotowaniu do matury? Nie czekaj do ostatniej chwili – zapisz się na nasze kursy. W Indeksie w Kieszeni tryb i tempo nauki dostosowujemy do Twoich indywidualnych wymagań!
Strona przygotowana przez Zyskowni.pl