Niektórzy pytają mnie, dlaczego nadal uczę fizyki, skoro pracuję w biznesie? Odpowiedź jest prosta — gdy pracuję z młodymi ludźmi jako nauczyciel/korepetytor/wychowawca, największą satysfakcję sprawia mi możliwość kształtowania ich światopoglądu i wspieranie ich w trudnych wyborach czy życiowych decyzjach.
To ten wiek, kiedy rodzice przestają być jedynymi autorytetami (o ile w ogóle są), a największy wpływ na kształtowanie ich myślenia mają osoby z zewnątrz, np. nauczyciele. Niestety nasz system edukacji jest daleki od perfekcji i ze świecą szukać osób, które rzeczywiście stanowiłyby takie autorytety dla młodych ludzi. Nic dziwnego — profesja nauczyciela w Polsce jest bardzo niedowartościowana, a młodzi ludzie postrzegają często ten zawód raczej jako porażkę w karierze niż ciekawą, wartościową pracę.
W mojej siedmioletniej karierze wciąż, z bólem serca, obserwuję licealistów, którzy właściwie nie wiedzą, jakie zawody istnieją – ich świat jest ograniczony do prawnika, lekarza, nauczyciela, policjanta, naukowca itd. Niestety, mimo upływu lat system edukacji nadal zawodzi, a szkoła, która miała wskazywać młodzieży kierunki dalszego rozwoju, pozostawia ich jedynie z wynikiem maturalnym, a nie z tym, z czym powinna — czyli ugruntowanymi zainteresowaniami i drogowskazami na dalszą karierę zawodową.
Chciałbym, aby w przyszłości szkoła potrafiła odpowiedzieć na jedno bardzo, ale to bardzo ważne pytanie: co lubię w życiu robić? Wtedy polski system edukacji zrobi krok, jakiego świat nie widział.
W ogóle, bracie, jeżeli nie masz na utrzymaniu rodziny, nie grozi ci głód, nie jesteś Tutsi ani Hutu i te sprawy, to wystarczy, że odpowiesz sobie na jedno […] ważne pytanie: co lubię w życiu robić. A potem zacznij to robić.
~Chłopaki Nie Płaczą
Mała tajemnica – fizyka w życiu
Chciałbym dzisiaj, drogi czytelniku, zdradzić ci małą tajemnicę — otóż jeżeli chcesz zajmować się rynkami, pragniesz mieć firmę albo zamierzasz pracować w finansach, bankach itd., wcale nie musisz koniecznie iść na studia ekonomiczne czy biznesowe… Zaskoczony? Nie wiem czy wiesz, ale Jeff Bezos, twórca Amazona, studiował początkowo fizykę teoretyczną na Princetone. Zrezygnowawszy po pewnym czasie, przeszedł na inżynierię elektryczną i informatykę, gdyż, jak to mawiał, w fizyce teoretycznej musisz być jednym z pięćdziesięciu najlepszych ludzi na świecie albo nie ma o czym mówić (jest w tym trochę prawdy, choć aż tak bardzo nie zawężałbym tej grupy).
Drugi najbogatszy człowiek na świecie, twórca PayPala — Elon Musk — również studiował fizykę, tylko tym razem na Uniwersytecie w Pensylwanii. Trzeci, Bernard Arnault, w 1969 roku ukończył Politechnikę Paryską, uzyskując tytuł inżyniera. Czwarty, Bill Gates wraz z piątym, Markiem Zuckerbergiem, studiowali informatykę na Uniwersytecie Harvarda. Dopiero szósty najbogatszy człowiek na świecie, Warren Buffett, studiował jako swój główny kierunek ekonomię, uzyskując tytuł magistra w tej dziedzinie.
Oczywiście niektórzy z nich doszkalali się w biznesie i ekonomii, robiąc dodatkowe kursy czy szkoły – pragnę jednak podkreślić, że nie były to ich główne obszary zainteresowań. W związku z tym, jak widzisz, nie musisz być po szkole ekonomicznej, aby skutecznie bawić się w biznes.
Ekonomia + fizyka = ekonofizyka
Jednym z bardziej dochodowych działów fizyki jest ekonofizyka. Określa się w ten sposób multi-dyscyplinarną dziedzinę zajmującą się zastosowaniem (głównie) metod fizyki statystycznej w szeroko rozumianych naukach ekonomicznych. Wykorzystywane są w niej koncepcje i metody fizyki oraz matematyki takie jak np.: teoria macierzy przypadkowych, zjawiska krytyczne, skalowanie, fraktale, multifraktale, chaos deterministyczny (teoria chaosu), teoria turbulencji, sieci złożone, teoria strun, fluktuacje, teoria gier czy teoria katastrof. Być może o niektórych słyszałeś, jednakże nie będę ich tutaj opisywał, gdyż na temat każdej mógłbym opowiadać godzinami. Przy okazji dodam, że szczególnie dużym sukcesem w analizie danych finansowych okazało się zastosowanie narzędzi fizyki układów złożonych, którą swoją drogą zajmowałem się przez pewien czas.
Ekonofizyka zatem to interdyscyplinarne podejście do zagadnień ekonomicznych uwzględniające przede wszystkim metody fizyczne i matematyczne, ale także symulacje komputerowe (informatykę). Z mojej wiedzy wynika, że kilka uczelni w Polsce oferuje specjalność ekonofizyki (do grona tego należy m.in. Uniwersytet Warszawski), a studia te zapewniają podstawową wiedzę w zakresie:
1. matematyki (rachunek różniczkowy i całkowy, algebra, teoria gier),
2. fizyki doświadczalnej i teoretycznej (podstawy fizyki, pracownia fizyczna, mechanika klasyczna, kwantowa, statystyczna, fizyka układów wielu ciał, teoria przejść fazowych),
3. symulacji komputerowych (języki programowania, metody numeryczne, symulacje procesów fizycznych, metody Monte Carlo),
4. ekonomii (podstawy organizacji i zarządzania, teoria finansów, podstawy analizy finansowej).
Co ciekawe, ekonofizycy są dużo chętniej zatrudniani w bankach na stanowiska analityczne niż osoby po naukach ekonomicznych. Dzieje się tak, gdyż fizycy mają niezwykłe umiejętności w tworzeniu modeli i ich weryfikacji. Dzięki temu ekonofizycy skutecznie przewidują rynki, prognozują zachowania giełdy, analizują ryzyko, a ich badania pozwalają globalnym organizacjom i instytucjom inwestować efektywnie swój kapitał.
Słowo na pożegnanie – fizyka jako sposób na życie
Być może udało mi się przez tę lekturę wywołać pewną pozytywną zmianę i wpłynąć na Twój sposób myślenia. Jeżeli ekonofizyka cię nie porwała, nie martw się – masz do wyboru jeszcze tysiące innych niesztampowych zawodów.
Oczywiście nie zapominaj, że żadne studia nie dadzą Ci wymarzonej pracy. Jeżeli chcesz być dobrym informatykiem, musisz poświęcić prywatny czas na programowanie. Jeżeli pragniesz zostać dobrym matematykiem, siadaj do liczenia. Jeżeli chcesz zostać ekonofizykiem, to musisz dobrze napisać maturę z fizyki, a w tym celu trzeba wykonywać zadania! Nikt cię niczego nie nauczy, dopóki sam nie wykrzeszesz chęci i nie usiądziesz do pracy.
Pamiętaj: tylko ty sam możesz spełnić swoje marzenia, a czasem po prostu spotkasz miłych ludzi (czasem za pośrednictwem małego artykułu :P), którzy popchną cię do przodu.
Podsumowanie – skuteczne przygotowanie do matury z fizyki
To już koniec tego artykułu. Zachęcamy Cię do skorzystania z kompleksowego przygotowania do matury z fizyki, dzięki któremu co roku dziesiątki ambitnych licealistów osiągają sukcesy naukowe! O szczegółach przeczytasz na dedykowanej zakładce.
autor: Kacper Raciu Raciborski
ilustracje: Sebastian Wyszczelski