„Matura z chemii” – na dźwięk tych słów niejeden licealista drży. Szczególnie obecnie, gdyż matura, która odbędzie się w 2023 roku, to nowość pod względem formuły, przez co można odnieść wrażenie, że nie wiadomo, czego należy się na niej spodziewać. Spieszymy z pomocą i wyjaśnieniami. Jeżeli jednak szukasz pomocy w przygotowaniu na zmiany na maturze z chemii, to koniecznie sprawdź nasze kursy IwK!
Źródło: www.unsplash.com
Zmiany na maturze z chemii – najważniejsze informacje
Warto wspomnieć, że matura z chemii to jeden z najbardziej przewidywalnych i schematycznych arkuszy – serio! Jest to spowodowane faktem, iż chemia wymaga od maturzysty zarówno znajomości matematyki, wnioskowania i logicznego myślenia, jak i sumiennego oraz pracowitego przygotowania się pod względem teoretycznym, co jest naprawdę wdzięcznym połączeniem.
Wiele zagadnień można przeanalizować korzystając z podstawowych zagadnień, których naucza się w liceum. Dla przykładu – zadanie o konfiguracji elektronowej, mimo że na pierwszy rzut oka wydaje się dziwne i skomplikowane, musi spełniać zasady chemii kwantowej, którą licealiści ćwiczą przez długi czas. Podobnie zadanie o wydajności reakcji, choć nierzadko długie i pozornie nieprzystępne, musi stosować się do praw równowagi chemicznej i reguły przekory.
Dlatego też należy porządnie przerobić podstawy każdego działu i przećwiczyć zdobyte umiejętności na jak największej liczbie zadań. Nie da się bowiem przewidzieć, jaki typ zadania pojawi się na danym arkuszu, a uczenie się rozwiązań na pamięć jest bezcelowe i po prostu niewykonalne – matura naprawdę potrafi zaskakiwać wymyślną treścią zadań, więc może się okazać, że z danym typem zadań maturzystki i maturzyści zetkną się po raz pierwszy i będą musiały / musieli wywnioskować rozwiązanie na bieżąco.
Zagadnienia a egzamin maturalny, czyli dlaczego warto przerabiać zadania z poprzednich lat?
Warto raz jeszcze podkreślić, że zarówno oswojenie się z zadaniami, jak i solidny trening ich rozwiązywania to priorytety. Jednak à propos matury z chemii nasuwa się pewien problem – jak ćwiczyć zadania, skoro matura zyskała nową formę: czy arkusze z lat 2015–2022 to dobry materiał na powtórki?
Odpowiedź brzmi: tak! Na szczęście, mimo dodania niektórych tematów do podstawy programowej (o której za chwilę), zamysł arkusza się nie zmienił. Nadal zadania maturalne z chemii można określić mianem „nietypowych”, a jednak niestanowiących problemu po głębszej analizie.
Nadal, jak w latach 2015–2022, do obowiązków maturzystek i maturzystów należy zapoznanie się z tekstem wprowadzającym i na jego podstawie „uporać się” z poleceniem. Oczywiście nie zwalnia to z przygotowania teoretycznego, wręcz przeciwnie – nierzadko podczas pisania odpowiedzi oprócz informacji z tekstu należy użyć własnej wiedzy.
Warto jednak pamiętać o tym, że matura nie oczekuje od zdających znajomości wszystkich możliwych właściwości opisywanej w tekście wprowadzającym substancji. Zdający mają za zadanie opanować podstawowe prawa chemiczne i za ich pomocą zrozumieć dołączony tekst.
Jaki z tego wniosek? Nie należy uczyć się na pamięć niezliczonych szczegółów o konkretnych substancjach. Powinno się raczej zetknąć z różnymi typami zadań i wyłuskać z tekstu odpowiednie informacje. Oczywiście myślenia chemicznego najlepiej nauczyć się pod okiem doświadczonego i zaangażowanego nauczyciela.
Zmiany na maturze z chemii – jaka jest treść arkusza?
Powyższe akapity odnoszą się do formy arkusza, co jednak z jego treścią? Warto rozróżnić „nową podstawę programową czteroletniego liceum” od „wymagań programowych na maturę 2023 i 2024”. Te ostatnie znacznie uproszczono z powodu zdecydowanie niekorzystnej edukacyjnie sytuacji pandemicznej.
Program na maturę 2023 i 2024 można znaleźć w aneksie do informatora maturalnego podlinkowanym poniżej. Warto wiedzieć, które tematy obowiązują na rok 2023, a które z nich zostały wykreślone, aby zwyczajnie nie zaprzątać sobie nimi głowy, pamięć ma bowiem ograniczoną pojemność.
Tutaj jednak pojawia się pewien haczyk – czy wykreślone i uproszczone zagadnienia można bez problemu zignorować? I tak, i nie. Na szczęście aneks stanowi jasne i oficjalne zapewnienie, których kwestii nie trzeba się uczyć, które można pominąć. Jednak warto jest choć przejrzeć wykreślone zagadnienia, gdyż mogą zostać wspomniane w tekście wprowadzającym.
Teoretycznie tekst powinien zawierać wszystkie niezbędne informacje dotyczące wykreślonego zagadnienia, jednak zdecydowanie korzystna jest chociaż pobieżna znajomość tematu. Dla przykładu – mimo że elektroliza wykreślona została z wymagań, warto jest się z nią zapoznać choć w niewielkim stopniu, gdyż zawsze może zdarzyć się zadanie z elektrolizą w tekście wprowadzającym.
Jakie zagadnienia znajdą się w arkuszu maturalnym z chemii w roku 2023?
Źródło: www.unsplash.com
Teraz konkrety – do wykreślonych zagadnień należą m.in.:
– obliczanie składu izotopowego pierwiastka;
– korozja;
– elektroliza;
– wypieranie niemetali;
– hydraty (kwestie teoretyczne);
– budowa węglowodoru a wpływ na jego właściwości;
– ciągi reakcji otrzymywania związków organicznych z nieorganicznych;
– destylacja ropy naftowej;
– liczba oktanowa, kraking i reforming;
– wypieranie kwasów;
– hydroliza soli kwasów karboksylowych;
– hydroksykwasy;
– saturacja tłuszczów;
– białka (CAŁY DZIAŁ);
– polisacharydy;
– chemia użytkowa;
– chemia środowiskowa.
Jednak elementy dwóch ostatnich punktów zazębiają się z zagadnieniami wymaganymi, m.in. mimo że wykreślono tworzywa sztuczne, należą one do polimerów, a te trzeba znać. Podobnie mydła (które również trzeba znać) należą do wykreślonych środków czystości.
Zmiany na maturze z chemii w kolejnych latach – czego nie będzie na egzaminie?
Należy zauważyć jednak, że niektóre punkty podstawy programowej pominięte w aneksie (nie są więc wymagane na maturę) stanowią swego rodzaju rozwinięcie punktów, które na aneksie zostały umieszczone. Oznacza to, że często dane zagadnienie zostało wykreślone zaledwie „połowicznie”, np. „analiza budowy cząsteczki mocznika” została wykreślona, ale już „kondensacja dwóch cząsteczek mocznika do biuretu” – nie.
Jest to dość mylące i zastanawiające, gdyż bez znajomości cząsteczki mocznika nie da się napisać równania reakcji kondensacji mocznika do biuretu. Poza takimi lekko absurdalnymi szczegółami, aneks anulował wiele zagadnień, które sprawiały uczniom problemy, co jest niewątpliwie pozytywną wiadomością.
Podsumowanie
Przygotowanie do matury z chemii może stanowić niemałe wyzwanie. Jeżeli jednak chcesz kompleksowo opanować cały, niezbędny materiał to weź udział w naszym kursie. Oferujemy dokładnie przygotowane materiały, pomoc doświadczonych prowadzących oraz świetne opracowanie wszystkich zagadnień, które mogą pojawić się na maturze. Sprawdź już teraz nasze kursy do matury z chemii i przygotuj się razem z Indeksem w Kieszeni!